Gan là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể. Gan thực hiện nhiệm vụ thải bỏ các chất có hại, làm sạch máu và tổng hợp các chất dinh dưỡng quan trọng. Xơ gan là giai đoạn cuối của các bệnh lý gan mật mạn tính. Khi gan bị xơ, các chức năng bị suy giảm, quá trình trao đổi và chuyển hóa bị gián đoạn, khiến người bệnh mệt mỏi, gầy sút cân, chán ăn, suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa,… Việc lắm rõ “xơ gan không nên ăn gì?” và những lưu ý trong chế độ dinh dưỡng cho người bệnh xơ gan không chỉ giúp kiểm soát tốt sức khỏe của gan mà còn góp phần hỗ trợ quá trình điều trị xơ gan.
Tại sao cần lưu ý trong chế độ dinh dưỡng cho người bệnh xơ gan?
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất cơ thể và thực hiện hơn 500 nhiệm vụ mỗi ngày. Khi gan bị xơ hóa, chức năng gan suy giảm dẫn tới hoạt động tiêu hóa giảm. Đồng nghĩa rằng, cơ thể không thể hấp thụ hết các chất dinh dưỡng từ thức ăn hằng ngày. Người bị xơ gan thường suy dinh dưỡng, sút cân, teo cơ, đầy bụng, khó tiêu cũng bởi nguyên nhân trên.
Một chế độ ăn không hợp lý, dư thừa protein, natri và đường đòi hỏi gan phải làm việc nhiều hơn, gan càng tổn thương nặng hơn. Vì vậy, người bệnh xơ gan cần lưu ý xây dựng kế hoạch, thực đơn ăn uống hợp lý nhằm cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, giảm bớt gánh nặng cho gan, ngăn ngừa biến chứng đồng thời hỗ trợ điều trị xơ gan hiệu quả.
Người bệnh xơ gan không nên ăn gì?
-
Tránh sử dụng rượu và thức uống có cồn
Rượu hay thức uống có cồn là đồ uống cấm kỵ đối với người bệnh xơ gan. Bất cứ lượng rượu nào cũng gây hại cho người xơ gan bởi nó có thể gân tổn thương gan nặng hơn, gây ra những biến chứng xơ gan cổ trướng, não gan, thậm chí là suy gan.
-
Hạn chế dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhanh
Đồ ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ là những thực phẩm khó tiêu do chứa lượng lớn chất béo xấu. Điều này khiến gan phải làm việc nhiều hơn. Người bệnh xơ gan cần hạn chế ăn các loại thức ăn này để giảm gánh nặng cho gan đồng thời giúp quá trình hồi phục gan xơ diễn ra suôn sẻ hơn.
Đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhanh, thức ăn đóng hộp chứa một số chất hóa học, chất bảo quản, màu thực phẩm ít nhiều đều gây hại cho gan đặc biệt với lá gan đang bị tổn thương.
-
Người bệnh xơ gan không nên ăn nhiều đường và muối
Bệnh nhân xơ gan nên tránh các loại thực phẩm nhiều đường như bánh, kẹo, siro, kem, nước ngọt,… Những thực phẩm này chứa lượng lớn đường hóa học, không tốt cho gan.
Ngoài ra, người bệnh xơ gan cần hạn chế ăn mặn bởi có thể gây dư thừa Natri, gây sưng phù và tích nước. Với những bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối hoặc xơ gan cổ trướng càng phải ăn nhạt. Điều này nhằm hạn chế Natri hấp thụ vào cơ thể khiến tình trạng cổ trướng và phù nề nặng hơn.
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh xơ gan
-
Bổ sung thực phẩm giàu protein:
Đây là nhóm chất cần thiết cho người bị xơ gan. Bạn nên lựa chọn những thực phẩm giàu protein có nguồn gốc từ thực vật như ngũ cốc, các loại hạt… hoặc sữa, trứng, cá. Mỗi ngày, bệnh nhân xơ gan nên bổ sung trung bình 1 gram protein vào thực đơn dinh dưỡng.
-
Bổ xung thực phẩm giàu vitamin:
Những thực phẩm giàu vitamin A, B, D, C, B1, B6, B9, B12 và các khoáng chất rất tốt cho gan đặc biệt là bệnh nhân xơ gan. Bạn nên ăn nhiều rau, củ, quả tươi để hỗ trợ, cải thiện bệnh và giảm sự tiến triển của bệnh.
-
Bổ sung Beta – carotene:
Đây là một chất chống oxy hóa có tác dụng ngăn ngừa ung thư, tăng sức đề kháng, giúp gan chống lại sự tấn công của virus. Beta – carotene có nhiều trong thực phẩm có màu vàng như cà rốt, bí đỏ, khoai lang, xoài, đu đủ,… Người bệnh xơ gan nên bổ sung khoảng 10mg beta-carotene mỗi ngày.
-
Bổ sung thực phẩm giàu Omega 3
Những thực phẩm giàu axit béo omega 3 như cá hồi, cá mòi, cá ngừ, cá thu tất tốt cho hệ tiêu hóa và hệ tim mạch. Không những vậy, omega 3 còn làm giảm lượng mỡ trong gan và cải thiện tình trạng viêm ở những người có bệnh lý về gan.
-
Chế độ chia nhiều bữa nhỏ:
Bệnh nhân xơ gan thường có triệu chứng chán ăn, ăn ít. Để đảm bảo đủ lượng dinh dưỡng cho cơ thể, người bệnh nên chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa. Bạn có thể ăn 6 – 8 bữa nhỏ mỗi ngày. Nên ăn một bữa nhỏ trước khi đi ngủ gồm glucid và đạm sẽ giúp làm giảm hiện tượng teo cơ. Không nên nhịn ăn quá 7 – 8 tiếng.
-
Uống đủ nước:
Hầu hết bệnh nhân xơ gan không cần hạn chế uống nước, trừ khi lượng natri ở mức dưới 125mmol/L. Khi xơ gan tiến triển, thông thường bác sĩ sẽ yêu cầu hạn chế uống nước hàng ngày. Tuy nhiên, lượng nước tối thiểu hàng ngày bạn uống vẫn phải đạt 800- 1000ml.